Obsesyjne dążenie do idealnej sylwetki to rosnący trend, którym kieruje się coraz więcej osób na całym świecie. Jest on spowodowany rozwojem mediów społecznościowych, telewizji oraz prasy, które wywierają na nas niebagatelny wpływ. Obserwując ulubione programy telewizyjne oraz podglądając swoich idoli na profilach społecznościowych, często spotykamy się z promowaniem przez nich zdrowej żywności oraz skutecznych diet, popartych zdjęciami, na których widać idealne sylwetki. Pomimo, że na pierwszy rzut oka nie widać nic w tym złego – w końcu propagują zdrowy tryb życia, to również i w tym przypadku należy zachować względny umiar. Często niewiedza na temat wpływu żywności na ludzki organizm oraz przesadne dążenie do osiągnięcia idealnego ciała, powoduje nieodpowiedni odbiór takich przykładów przez społeczeństwo, w tym młodsze osoby, które zaczynają naśladować modę gwiazd, tworząc sztuczny strach przed spożywaniem danej żywności, bądź grupy produktów zawierających ważne składniki odżywcze. Obsesyjne dbanie o zdrową dietę i odżywianie może przerodzić się do przesadnego kontrolowania spożywanej żywności, a w konsekwencji być objawem mało znanej choroby – ortoreksji.
Ortoreksja jest jednym z zaburzeń odżywiania o podłożu psychicznym, które charakteryzuje się obsesją na punkcie spożywania wyłącznie zdrowej żywności. Początek choroby jest niewinny i łatwy do przeoczenia. Osoba chora na ortoreksję zmienia swoje dotychczasowe nawyki żywieniowe oraz eliminuje popełniane błędy żywieniowe w celu poprawy stanu zdrowia lub chęci zmniejszenia masy ciała. Następnie zaczyna przesadnie liczyć kalorie, rezygnować ze spożycia produktów, uważanych jej zdaniem za tuczące i niezdrowe, często doprowadzając do rezygnacji spożycia jakiejkolwiek żywności.
W wyniku nadmiernego ograniczenia spożycia pokarmów uważanych za niezdrowe, osoby cierpiące na ortoreksję dostarczają niewystarczającą ilość energii oraz składników odżywczych i mineralnych do organizmu, przyczyniając się do wystąpienia niedożywienia oraz licznych niedoborów pokarmowych. Konsekwencją przesadnego dbania o dietę może być wystąpienie poważnych dolegliwości zdrowotnych, które ostatecznie mogą doprowadzić do śmierci.
Wśród przyczyn ortoreksji wymienia się głównie problemy związane ze strefą psychiczną, takie jak:
- nadmierna troska o własne zdrowie,
- silna potrzeba kontroli samego siebie,
- rygorystyczne podejście do sposobu odżywiania się,
- obsesyjne myśli związane z byciem zdrowym.
Leczenie ortoreksji powinno składać się z terapii poznawczo-behawioralnej, farmakoterapii oraz wdrożenia racjonalnej diety, opracowanej przez doświadczonego dietetyka w celu wyrównania niedoborów składników pokarmowych oraz edukacji obejmującej zasady prawidłowego sposobu żywienia. Ważną rolę w leczeniu pełni także współpraca osoby chorej z psychologiem, psychoterapeutą lub psychiatrą, którzy zapewniają odpowiednie wsparcie chorego.
Natalia Gębica
Bilbiografia:
- Dittfeld A, Koszowska A, Fizia K, Ziora K. Ortoreksja – nowe zaburzenie odżywiania. Annales Adacemiae Medicae Silesiensis 2013; 67 (6): 393-399.
- Możdżonek P, Antosik K. Kreowanie trendów dietetycznych przez media i ich wpływ na rozwój zaburzeń odżywiania się. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2017; 7 (2): 159-164.
- Gortat M, Samardakiewicz M, Perzyński A. Ortoreksja – wypaczone podejście do zdrowego odżywiania się. Psychiatria Polska 2021; 55 (2): 421-433.