Twoje dziecko wysyła niepokojące sygnały? Obawiasz się o swoje dziecko, ale masz też obawy przed konsultacją u psychologa, terapeuty? Niepotrzebnie – terapia psychologiczna dla dzieci to holistyczna ( całościowa) pomoc. Na czym ten proces polega?
Kiedy dziecko boli brzuch, umawiamy wizytę do pediatry. Kiedy ma problemy z usłyszeniem naszej mowy – idziemy do laryngologa. Jednak kiedy dziecko ma problemy z radzeniem sobie z emocjami, albo podejrzewamy, że jego rozwój przebiega nie odpowiednio obserwując inne dzieci w jego wieku, wciąż wielu z nas ma obawy przed udaniem się do psychologa. Trzeba mieć świadomość, że terapia psychologiczna ma za zadanie pomóc dziecku i niejednokrotnie jest cennym wsparciem dla rodziców w czasie procesu wychowania.
Kiedy warto skorzystać z terapii psychologicznej u dzieci i młodzieży?
Nasze społeczeństwo wciąż w znacznej mierze uważa, że terapia dziecka to ostatnia ścieżka pomocy, gdy zawiodły już wszelkie rodzicielskie możliwości oddziaływania na dziecko. Specjaliści od wielu lat przekonują, że z ich pomocy można śmiało korzystać, gdy jakiś aspekt w zachowaniu dziecka nas martwi, bądź gdy mamy świadomość, że w ostatnim czasie przeżywało trudne chwile. Podsumowując warto odwiedzić psychologa lub psychoterapeutę gdy:
- Zachowanie dziecka stało się niepokojącePrzejawia zachowania agresywne, często się złości z dużą intensywnością. Może również okazywać stan apatyczny lub obniżenie nastroju czasem z nieznanych dla rodziców powodów. Częstym powodem odwiedzin u specjalisty jest moczenie nocne, nie mające uzasadnienia w nieprawidłowościach natury somatycznej. Częstą przyczyną tej przypadłości bywa niska samoocena, nieśmiałość, wrażliwość na jakąkolwiek krytykę
- Rozwój dziecka przebiega wolniej od rówieśnikówGdy zauważmy opóźnienia w rozwoju u dwu- czy trzylatka, dobrego słowa i odpowiedzi szukamy często wśród bliskich i przyjaciół, którzy uspokajają nas, że dziecko „ma czas”. Zdarza się jednak, że dziecko pomimo upływu czasu nie tylko nie nadrabia zaległości, a wręcz ulegają one pogłębieniu. Terapia psychologiczna dla dzieci i młodzieży daje możliwość w porę uchwycenia problemu oraz możliwość wsparcia dziecka.
Warto zaznaczyć, że wciąż wielu rodziców opóźnia lub odsuwa od siebie decyzję o konsultacji z psychologiem lub terapeutą w obawie przed tym, że specjalista będzie „szukał” u dziecka poważnych zaburzeń. Tak się w trakcie wizyty z pewnością nie dzieję. Nierzadko okazuje się, że nieprawidłowości w zachowaniu lub opóźnienia u dziecka nie są objawami np. autyzmu czy całościowych zaburzeń rozwoju, a ostatecznie wskazują, że może warto włożyć więcej pracy na linii relacji rodzic-dziecko lub zacząć stosować odpowiednie metody stymulowania dziecka w określonym obszarze rozwoju. Konsultacja psychologiczna wtedy niewątpliwie przynosi ulgę rodzicom, a uzyskanie odpowiednich wytycznych daje klucz do odpowiedniego postępowania z dzieckiem. - Dziecko jest postawione w trudnej sytuacji„Trudne sytuacje ” zaliczamy do nich rozwód rodziców, ciężka choroba czy śmierć bliskiej osoby. Oczywiście o pomoc możemy się zwrócić w wielu innych sytuacjach, które stanowią dla dziecka zbyt duży, emocjonalny bagaż – może być to na przykład narodziny rodzeństwa lub przeprowadzka.
- Dziecko przeżyło sytuację traumatyczną
Fakt, że dziecko nie mówi otwarcie o swoich emocjach nie oznacza , że ich nie przeżywa i że nie są one dla niego bardzo trudne. Dlatego zawsze, gdy kilku- czy kilkunastolatek przeżył traumę (był uczestnikiem wypadku drogowym, obserwował czyjąś śmierć, dowiedział o się śmierci rodzica) warto udać się na wizytę do specjalisty.
Terapia psychologiczna dla dzieci i młodzieży – jak to wygląda?
W każdym mieście znajdziemy oferty specjalistycznej pomocy, jaką jest terapia psychologiczna dla dzieci. W Katowicach jest wiele miejsc w których znajdziemy tego typu profesjonalne wsparcie (między innymi w Pracowni Psychoterapii Healio). Odważmy się skorzystać z tego wsparcia!
Mówiąc o wsparciu „profesjonalnym” należy określić, czy dziecko naprawdę potrzebuje psychoterapii, która trwa dłuższy okres czasu np. kilka miesięcy, czy jedynie konsultacji psychologicznych. Konsultacje psychologiczne to kilka spotkań, w trakcie których rodzice dziecka uzyskują wsparcie oraz wskazania co do pracy z dzieckiem w domu – np. jak rozmawiać z dzieckiem, jak reagować w przypadku jego niewłaściwego zachowania , jak motywować do działania lub wspierać w nauce. W trakcie konsultacji rodzice zyskują odpowiedzi i wskazówki będące fundamentem pewnych zmian w relacji rodzic-dziecko.
Jeżeli jednak okaże się, że dziecko potrzebuje psychoterapii, to powinna odbywać się ona małymi kroczkami, które można wyszczególnić w punktach.
- Pierwsze spotkanie z rodzicami
Pierwszym krokiem w terapii psychologicznej dziecka zawsze jest spotkanie z rodzicami. Jeśli terapią objęte jest małe dziecku – roczne czy dwuletnie , to może ono brać w nim udział. Starsze dziecko –w zależności od sugestii terapeuty.
Pierwsze spotkanie to rozmowa z rodzicem i przedstawienie sprawy z którą przychodzi do gabinetu. Kolejny etap to szczegółowy wywiad, przeprowadzony przez specjalistę. W zależności od rodzaju problemu psycholog/ psychoterapeuta będzie zadawał różne pytania. Jeśli rodzice obserwują , że dwuletnie dziecko np. zbyt wolno się rozwija, mogą zostać zapytani nie tylko o niepokojące ich objawy, ale również np. ile trwał okres ciąży , rodzaj porodu itp. Jeżeli problem stanowią zmiany które zaszły w zachowaniu dziecka po trudnym rozwodzie rodziców, mogą oni usłyszeć pytania o podział opieki, o sposób przeprowadzania rozmów na temat przyszłości (oraz o to, czy odbywają się one przy dziecku, czy bez niego) czy o powód rozstania, który także odgrywa istotną rolę .
Jeśli niepokoi nas np. moczenie nocne, w czasie wywiadu specjalista może zadać pytania o reakcje rodziców na „wpadki” dziecka, relacje z rówieśnikami czy trudne sytuacje, których mogło ono doświadczyć.
Istotną rolę odgrywa tutaj szczerość odpowiedzi . Zdarza się, że rodzice czują niepokój przed takim spotkaniem. Należy jednak pamiętać, że zadaniem psychologa/ terapeuty nie jest przy tym ocenianie rodziców, a jedynie szukanie przyczyny takich, a nie innych problemów. Im więcej informacji oraz szczegółów dostarczymy, tym większe szanse na szybkie efekty terapii. - Spotkanie z dzieckiemKolejny krok to już spotkanie indywidualne z dzieckiem, jego obserwacja i – w przypadku, gdy mamy do czynienia z dziećmi starszymi rozmowa. Warty podkreślenia jest fakt, że spotkanie to nie jest dla dziecka emocjonalnym obciążeniem. Obserwacja młodszych dzieci przebiega w atmosferze zabawy, natomiast rozmowa ze starszymi dziećmi prowadzona jest w sposób delikatny, niebudzący w nich niepokoju. Niektórzy specjaliści preferują obserwację dziecka w warunkach naturalnych np. domu, szkole.
- Spotkanie z rodzicami dziecka
Ostatni etap to ponowne spotkanie z rodzicami, którym przedstawia się wyniki obserwacji dziecka, czyli jaki jest konkretny problem i rodzaj zaplanowanej terapii. To spotkanie, to czas na dopytanie przez rodziców o wszystkie sprawy, które nas nurtują co do rodzaju terapii np. powód wyboru tego rodzaju terapii, sposób przeprowadzania itp.
Rozmowa ta jest również w celu uświadomienia rodziców, jak ważne jest ich wsparcie w oczach dziecka. Zazwyczaj oznacza to wiele cennych wskazówek. Na przykład jeśli dziecko się jąka , rodzice mogą dowiedzieć się, jak powinni reagować, gdy kilkulatek nie może dokończyć zdania, czy jakie ćwiczenia warto z dzieckiem wykonywać.
Pamiętajmy, że rola rodziców w całym procesie terapii pozostaje bardzo duża.
W końcowym etapie spotkania ustalona zostaje już tylko częstotliwość spotkań z dzieckiem oraz ich terminy.
Terapia psychologiczna jest wsparciem dla całej rodziny
Dzieci często dają nam powody do trosk– czasem mają katar, czasem boli je brzuch, a czasami problemy z koncentracją uwagi czy z radzeniem sobie z emocji. Nie bójmy się iść po pomoc do psychologa/ terapeuty, niezależnie czego dotyczy problem. Konsultacja ze specjalistą to ważne wsparcie – nie tylko dla dzieci, ale również dla rodziców, którzy w tym okresie stoją przed dużym wyzwaniem, by pomóc dziecku.
Katarzyna Spasińska