Idę na psychoterapię! Czego mogę się spodziewać? Czy mam się jakoś przygotować?
Charakterystyka pierwszej sesji psychoterapii – czyli czym jest wywiad i formułowanie celów?
Na jakie pytania psychoterapeuta powinien udzielić odpowiedzi?
- Czym jest psychoterapia i jakie są wskazania do jej podjęcia?
- Jak wygląda pierwsza wizyta?
- Jak się przygotować i o co zapytać specjalistę?
Psychoterapia może być rozwojowym i „budującym” doświadczeniem. Jest także formą leczenia wielu chorób czy zaburzeń psychicznych. Pierwsza wizyta zazwyczaj wzbudza wiele obaw. W tym krótkim tekście znajdziesz informacje, które będą pomocne podczas przygotowywania się do pierwszego spotkania. Liczę również na to, że wpłyną na pozbycie się wątpliwości.
Zacznijmy od kilku informacji, które są przydatne podczas rozważania wizyty u specjalisty zajmującego się zdrowiem psychicznym. Decyzja o podjęciu psychoterapii nie jest łatwa. Ujawnić się może wiele obaw i wątpliwości, a panujące w naszym społeczeństwie stereotypy o psychologach i psychiatrach niewątpliwie nie ułatwiają podjęcia takiej decyzji. Są jednak takie sytuacje, w których pomoc specjalisty od zdrowia psychicznego może być zalecana, a nawet konieczna. Jakie to sytuacje? Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić?
Przesłanką do poszukania pomocy psychoterapeuty mogą być w szczególności:
- przedłużające się obniżenie nastroju, niemożność skupienia uwagi, spadek aktywności, brak chęci i energii do działania, poczucie osamotnienia i bezcelowości;
- myśli samobójcze;
- odczuwanie lęku, niepokoju i bezsilności;
- trudności w opanowaniu złości, drażliwość;
- zamartwianie się, natłok myśli powodujący trudności w funkcjonowaniu;
- fobie, natręctwa, ataki paniki;
- utrudnione funkcjonowanie w grupie ludzi (pracy, szkole, unikanie miejsc, w których jest więcej osób);
- zaburzenia odżywiania – anoreksja, bulimia, napadowe objadanie się;
- zaburzenia osobowości;
- doświadczenie traumatyczne, strata;
- uzależnienia;
- problemy związane ze sferą seksualną;
- niskie poczucie własnej wartości;
- problemy z radzeniem sobie z emocjami;
- problemy w związku – w tym przypadku można wybrać się na psychoterapię par.
Naturalnie nie są to wszystkie przypadki, w których warto skorzystać z psychoterapii. Może być ona dobrym wyborem także dla osób, które chcą lepiej poznać siebie, swoje emocje i potrzeby. Pamiętajmy także, że często nawet zmiany w życiu społecznie uznawane za pozytywne (ślub, zmiana pracy, przeprowadzka do wymarzonego miejsca, pojawienie się dziecka) mogą powodować napięcie i stres. Każda bowiem zmiana wymaga zaadaptowania się do nowych okoliczności, nauczenia się życia w inny niż dotychczas sposób. Czasami nasze próby samodzielnego poradzenia sobie z problemami nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a wsparcie, które otrzymujemy od bliskich, jest niewystarczające. W takich przypadkach psychoterapeuta jest osobą, która poprzez posiadane kwalifikacje i wiedzę towarzyszy, akceptuje, uczy, jak konstruktywnie radzić sobie z emocjami i modyfikować dysfunkcjonalne sposoby myślenia czy zachowania.
Jeśli już zapisałeś/aś się na pierwszą sesję, pewnie zastanawiasz się, jak będzie przebiegać takie spotkanie. O czym powiedzieć, jak się zaprezentować? Otóż psychoterapeuta, do którego przychodzisz nie jest twoim wrogiem, z założenia jest tam po to, żeby ci pomóc, więc warto być szczerym i otwarcie opowiedzieć o tym, co cię sprowadza. Nie jest też czarodziejem, nie czyta w twoich myślach, ani nie wróży ze szklanej kuli, więc jeżeli coś ci nie odpowiada lub masz jakieś wątpliwości, zachęcam do opowiedzenia o swoich obawach. Warto jednak pamiętać, że jeżeli jakaś kwestia jest dla ciebie trudna do przedstawienia na pierwszym spotkaniu, wcale nie jest konieczne robienie tego. Często bywa tak, że pacjenci poruszają trudne dla nich kwestie dopiero na którymś spotkaniu, jak zdobędą zaufanie do psychoterapeuty. Celem pierwszego spotkania jest zapoznanie się ze sobą, zbudowanie relacji terapeutycznej, na której w dużej mierze opiera się proces terapeutyczny. Zazwyczaj zaczyna się od zebrania wywiadu na temat obecnego i przeszłego funkcjonowania, twojej historii życia, przebytych chorób, ewentualnego wcześniejszego leczenia. Specjalista prosi najczęściej o opisanie powodu przyjścia i dopytuje o cel terapii. Po uzyskaniu podstawowych informacji pierwsze spotkanie nabiera charakteru organizacyjnego i tworzy się tak zwany kontrakt terapeutyczny, który jest ustaleniem warunków współpracy. Nie musi mieć on formalnego charakteru, może być jedynie słowną formą ustalenia ilości spotkań w tygodniu, płatności za sesje i do kiedy najpóźniej można je odwołać. Jest to także dobry moment na omówienie wszelkich wątpliwości i zadawanie pytań psychoterapeucie. Nie obawiaj się pytać specjalistę o jego kwalifikacje oraz nurt psychoterapii, w jakim pracuje. Masz prawo wiedzieć.
Każdy profesjonalista będzie skłonny odpowiedzieć na nurtujące cię pytania. Na początku możesz dowiedzieć się, jaka jest idea danego nurtu psychoterapii, jak wygląda szkolenie i czy specjalista poddaje się regularnej superwizji.
Przed wizytą warto przemyśleć, co chcę osiągnąć dzięki psychoterapii, jaki jest obecnie największy problemem, nad jakimi aspektami swojego życia, funkcjonowania chcę pracować. Pomocne może być zastanowienie się, czego od psychoterapii oczekujesz, jakie wiążesz z nią nadzieje i dlaczego akurat teraz postanowiłeś/-aś podjąć się pracy terapeutycznej. Zadaniem psychoterapeuty nie jest ocenianie ciebie czy twoich zachowań. W swojej praktyce spotykają się oni z ludźmi w trudnych sytuacjach życiowych. Ich celem jest znalezienie metod pracy, które skutecznie poradzą sobie z twoimi trudnościami i na tym najczęściej są skupieni.
Angelika Ryczek – link do profilu w Pracowni Psychoterapii Healio – link do profilu w Znanym Lekarzu